Celem artykułu jest ukazanie dorobku Johna Stuarta Milla – ekonomisty, filozofa, wielkiego polihistora, który swoimi pracami zamknął tradycje szkoły klasycznej i wprowadził ją w neoklasyczny okres w historii ekonomii. Myśli Milla wyrastały z liberalnych i utylitarnych założeń brytyjskich klasyków. Wyróżniają się jednak tym, że są efektem konfrontacji abstrakcyjnego, modelowego podejścia z obserwacjami rezultatów ich stosowania w warunkach rzeczywistych. To metodologicznie podejście pozwoliło na uzyskanie niezwykle ciekawych wyników, które znacząco wzbogaciły i rozwinęły teorię międzynarodowej wymiany. W pracy wykorzystano analizę źródeł bezpośrednich i jest próbą przedstawienia autorskich, najciekawszych myśli Milla w tym obszarze. Posłużyć one mogą jako instrument objaśniania bieżących wydarzeń w stosunkach międzynarodowych, jak chociażby negocjacji w ramach TTIP, WTO czy uzasadnienia reorientacji polityki ekonomicznej po upadku paradygmatu neoliberalnego. Tematem pracy są kolejno: epistemologiczne rozumienie i zasady międzynarodowej wymiany handlowej; teoria popytu wzajemnego – jako kontynuacja i rozszerzenie teorii Adama Smitha i Davida Ricarda; teoria ochrony przemysłu raczkującego – autorska korekta podstawowych założeń szkoły klasycznej w obszarze wolnego handlu; zasada kompensacji w ujęciu teoretycznym i praktycznym.