Celem tego artykułu jest ukazanie miejsca i roli kategorii narodu we współczesnym prawie. Akcentując ogromne wątpliwości dotyczące tego pojęcia, a zwłaszcza zdefiniowania narodu, wskazuje się, że w prawie nadal jest ono powszechnie i to w istotny sposób używane. W konstytucjach współczesnych państw naród jest expressis verbis wskazywany w ich preambułach jako źródło państwa i konstytucji, a zarazem określany w ich artykułach początkowych jako piastun władzy zwierzchniej w państwie. Chodzi o „naród żywy” realizujący się poprzez wolę i głosy aktywnych obywateli. W prawie międzynarodowym o znaczeniu narodu świadczy już sama nazwa tej dziedziny, w połączeniu zwłaszcza z celem i zasadą samostanowienia narodów, umocowaną w samej Karcie Narodów Zjednoczonych, a później twórczo kodyfikowaną. Zdaniem autora kategoria narodu jest również istotna – mimo jej wyrugowania w oficjalnej praktyce interpretacyjnej – dla właściwego rozumienia obowiązków w zakresie zapobiegania i zwalczania zbrodni ludobójstwa, której ofiarą równie dobrze może być także naród. W międzynarodowych standardach praw człowieka rola narodu ucieleśnia się w realizacji praw wyborczych i w funkcjonowaniu systemów wyborczych, jako że ich podstawową funkcją jest wyrażenie woli narodu. W szczególności wartość kategorii narodu jawi się w kontekście derogacji zobowiązań państw w sytuacjach ekstremalnych, jako że to właśnie „zagrożenie życia narodu” stanowi generalne kryterium dopuszczalności środków derogacyjnych, a więc także wprowadzania stanów nadzwyczajnych. We wszystkich powyższych sferach prawa chodzi o naród żywy, nie tylko niepodlegający fizycznej eksterminacji, ale też politycznie sprawny, bo dysponujący podstawowymi gwarancjami swojego funkcjonowania w charakterze piastuna władzy zwierzchniej poprzez swoich obywateli i ich przedstawicieli/parlamenty.