ARTYKUŁ
Dyplomacja ekonomiczna
w paradygmacie realistycznym –
próba konceptualizacji pojęcia
Więcej
Ukryj
Data publikacji: 30-09-2017
Stosunki Międzynarodowe – International Relations 2017;53(3):123-141
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Celem artykułu jest próba analizy treści pojęć „dyplomacja” i „dyplomacja ekonomiczna” w ujęciu realistycznym stosunków międzynarodowych (SM) oraz pokazanie, jak te pojęcia koncepcyjnie ewoluowały. Tradycyjne osadzenie dyplomacji
w ontologii realizmu, a więc państwocentrycznym modelu anarchicznym, oznaczało
marginalizację jej znaczenia i zakresu problemowego. Klasyczny realizm oraz neorealizm nie wniosły zbyt wiele do konceptualizacji dyplomacji w SM ani do włączenia
w jej zakres spraw ekonomicznych. Aktualizacja ujęć realistycznych nastąpiła
dopiero w ramach międzynarodowej ekonomii politycznej (MEP), co nakierowało
badaczy realistycznych na szersze postrzeganie spraw ekonomicznych w kontekście
działań państw. Większość współczesnych badaczy, związanych z nurtem realistycznym, traktuje dyplomację ekonomiczną jako dążenie państw do zapewnienia
bezpieczeństwa ekonomicznego w anarchicznym systemie międzynarodowym.
W artykule zarysowuję analityczne narzędzia badania dyplomacji ekonomicznej:
economic statecraft oraz analizę dyplomacji ekonomicznej jako kontinuum pomiędzy krańcem interesów ekonomicznych (ang. economic end) i krańcem interesów
definiowanych w kategoriach władzy i potęgi (ang. power-play end). Wskazuję,
że choć realistyczne ujęcia dyplomacji ekonomicznej umożliwiają analizę działań
i narzędzi państw jako głównych aktorów systemu dyplomatycznego, są z zasady
niewystarczające w dobie zmieniającego się układu sił międzynarodowych oraz
wyzwań, z jakimi mierzy się współczesna dyplomacja w sferze gospodarczej.