ARTYKUŁ
Cesarstwo Niemieckie a odbudowa państwa polskiego
Więcej
Ukryj
Data publikacji: 31-03-2018
Stosunki Międzynarodowe – International Relations 2018;54(1):163-192
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Po wybuchu I wojny światowej na wokandzie polityki Cesarstwa Niemieckiego
pojawiła się kwestia odbudowy państwa polskiego. Decydenci niemieccy postrzegali posłużenie się sprawą polską jako ważny instrument dywersji antyrosyjskiej,
nawiązując do planów rozważanych przez sztab generalny armii cesarskiej jeszcze
w latach 80. XIX w. Odbudowane państwo polskie miało być zarazem komponentem
tzw. Mitteleuropy, tj. związku państw europejskich, formalnie równouprawnionych,
faktycznie jednak poddanych dominacji niemieckiej; w Berlinie uważano, że
kontrolując Mitteleuropę, Niemcy uzyskają dominującą pozycję w skali globalnej
i dołączą do elitarnego klubu mocarstw światowych o autarkicznych cechach jako
jego czwarty – obok Stanów Zjednoczonych, Imperium Brytyjskiego i Rosji –
członek. Postulat ustanowienia Środkowoeuropejskiego Związku Gospodarczego
(Mitteleuropy), którego częścią składową miało być odbudowane państwo polskie,
został włączony do najważniejszego niemieckiego katalogu celów wojennych,
tzw. programu wrześniowego z 1914 r., sygnował go kanclerz Rzeszy Niemieckiej
i premier Prus Theobald von Bethmann-Hollweg. Do krótkotrwałej realizacji przez
Niemcy koncepcji Mitteleuropy doszło między marcem (traktat brzeski z Rosją
bolszewicką) i listopadem 1918 r. (klęska wojenna Rzeszy).